shape
shape

Termal Strese Maruz Kalan Van Balığı Larvalarında Histopatolojik, Fizyolojik Ve Biyokimyasal Değişikliklerin İncelenmesi

Termal Strese Maruz Kalan Van Balığı Larvalarında Histopatolojik, Fizyolojik Ve Biyokimyasal Değişikliklerin İncelenmesi

Yürütücü Elif Kaval Oğuz

Van Gölü Türkiye’nin en büyük gölüdür. Sodalı özelliği nedeniyle dünyadaki sayılı büyük göller arasındadır. Göl ekstrem fizikokimyasal şartlarından (pH 9.8, tuzluluk % 0.20, alkalinite) dolayı canlı yaşamını büyük ölçüde sınırlar. Bu nedenden dolayı göle adapte olan tek bir balık türü vardır, Van balığı (İnci kefali, Alburnus tarichi (Güldenstadt 1814)). Son yıllarda gölde yeni bir balık türü keşfedilse de bu balığın sadece göl içerisinde bulunan tatlı su kaynaklarında yaşadığı gölün yüksek pH’lı, sodalı kısımlarında bulunmadığı belirtilmiştir. Van balığı yılda 10000 ton luk avcılığı ile sazandan sonra en fazla avlanan balık olup iç su balık üretiminde önemli bir yere sahiptir (Anonim, 2007). Balık yöre halkı için hem ucuz bir protein kaynağını oluştururken, pek çok insan için de balıkçılık ile geçimini sağlanmasına katkıda bulunur. Son yıllarda balık popülasyonunda bir azalma gözlenmiş ve kırmızı listeye alınmıştır (Freyhof 2014). Balık popülasyonundaki azalmanın nedeni aşırı avcılık ve üreme alanlarının tahribi olarak ifade edilirken göldeki kirlilik ve larval dönemdeki problemler göz ardı edilmiştir. 
Van balığının ergin formları üzerine pek çok çalışma bulunurken embriyolojik çalışmalar oldukça kısıtlıdır (Ünal vd., 2001; Oğuz 2018; Ünal vd., 2020; Atıcı ve Şen 2023). Van balığının su sıcaklığının 16-16 °C ye yumurta bırakmaya başladığı, üremenin yoğun olduğu dönemlerde öğlen saatlerinde su sıcaklığının 17-20 °C arasında değiştiği belirlenmiştir. Suni olarak döllenen yumurtaların 19 °C±1 °C’de sabit kuluçka sıcaklığında yumurtaların 66 saat sonra açılmaya başlandığı gözlenmiştir. Farklı sıcaklık dereceleri larvaların yumurtadan kuluçka sürelerinde farklılık göstermiştir (Elp, 1996). Bu çalışma ile yüksek buharlaşma ve kuraklık nedeniyle sıcaklık artışına karşı Van balığı larvalarının gelişimini, oluşabilecek anomalileri ve canlıdaki oksidatif stres hasarları belirlenecektir. Elde edilen sonuçlar balığın iklim değişikliği hassasiyetinin değerlendirilmesine de yardımcı olacaktır.