Plastikler, düşük üretim maliyetleri, korozyon direnci, plastisite ve iyi yalıtım özelliklerinden dolayı yaygın olarak kullanılmaktadır. Plastik atıkların %10'dan azı teknik kısıtlamalar ve uygunsuz yönetim nedeniyle geri dönüştürülürken, geri kalanı çeşitli fiziksel, kimyasal ve biyolojik eylemler sonucunda daha küçük plastik parçalara ayrılabilmektedir. Tüm plastik parçacıklar arasında boyutu 5 mm'den küçük olanlar genellikle mikroplastikler (MP'ler) olarak tanımlanır. MP'ler küçük parçacık boyutlarına, geniş spesifik yüzey alanlarına, güçlü hidrofobikliklere ve yüksek hareketliliğe sahiptirler. Bu özellikler MP'lerin çevredeki ortamdan organik kirleticiler ve ağır metaller gibi kirletici maddeleri adsorbe etmesine ve kirletici göç riskini artıran taşıyıcılar olarak hizmet etmesine olanak tanır. Azo boyalar ise çevreye salınan en yaygın sentetik renklendirici grubudur. Yılda yaklaşık 8x105 ton sentetik boya üretildiği ve bunun yarısının azo boyalardan oluştuğu tahmin edilmektedir. Birçok azo boyası ve bunların bozunma ürünleri (örneğin aromatik aminler) toksiktir ve canlı organizmalar üzerinde ciddi çevresel kaygılara neden olan mutajenik ve kanserojen etkilere neden olur. Tartrazin, suda yüksek oranda çözünen ve biyolojik bozunmaya karşı en dirençli olan sülfonatlanmış azo boyaların bir üyesidir. İlaçlarda, özellikle tıbbi kapsüllerin, şurupların, kozmetiklerin ve gıda katkı maddelerinin kabuklarında çok düşük konsantrasyonlarda kullanılmaktadır. Ancak yüksek konsantrasyonlarda bulunduğunda çok toksiktir ve insanlarda astım, migren, egzama, tiroid kanseri, lupus, hiperaktivite ve kısırlık gibi davranış sorunlarına neden olur. Bu nedenle çeşitli konsantrasyonlarda tartrazin içeren atık suyun deşarj edilmeden önce arıtılması gerekmektedir.
Bu projede, olmak üzere iki tür mikroplastik üzerine, adsorpsiyonu araştırılacaktır. Adsorbat çözeltisinin başlangıç pH’sı, temas süresi, başlangıç konsantrasyonu ve sıcaklık gibi parametrelerin adsorpsiyon kapasitesine olan etkileri belirlenecektir. Ayrıca adsorpsiyon dengesi ve kinetik üzerine yapılan çalışmalar kapsamlı bir şekilde incelenecektir.
Projede ayrıca seçilen mikroplastiklerin (A-PVC ve V-PVC) ve tartrazin toksisitesinin, yetişkin zebra balıkları üzerindeki potansiyel etkileri de araştırılacaktır. Bu nedenle PVC ve tartrazin ortamlarına maruz bırakılan zebra balıklarının bağırsak dokularındaki toksik etkiler, oksidatif stresin uyarı belirteçleri olan İnterlökin-6 (IL-6), Tümör nekröz faktörü (TNF-α), biyobelirteçleri ile birlikte DNA oksidatif hasar üzerine etkilerinin 8-hidroksi-2-deoksiguanozin (8-OHdG) ve apoptozis başlama belirteci olan kaspaz-3 (Caspase-3) yöntemi kullanılarak değerlendirilecektir.
Bu projeyle literatürde ilk defa, yaşlandırılmış ve işlem görmemiş PVC’lerin (A-PVC ve V-PVC) hem sulu çözeltilerden tartrazin adsorpsiyonu kabiliyetinin incelenmesi hem de PVC’ler ve tartrazin toksisitesinin model organizma (zebra balıkları) üzerindeki potansiyel etkilerinin araştırılması gerçekleştirilecektir.
