Proje Özeti TR
Bir ekosistemde üçten fazla trofik seviyeyi içeren multitrofik etkileşimler, ekolojik toplulukların işleyişi ve istikrarı için kritik öneme sahiptir. Bu etkileşimler, ekosistemlerdeki karmaşık ilişkileri daha kapsamlı bir şekilde anlamamızı sağlar. Tarımsal ekosistemlerde organizmalar arasındaki multitrofik ilişkilerin iyi anlaşılması zararlıların kontrol altında tutulması, sürdürülebilir toprak ve bitki sağlığının korunması ve kimyasal girdilerin azaltılmasında kritik öneme sahiptir. Bu projede, toprak altı faydalı mikroorganizmalardan Trichoderma ve Mikoriza’nın domates bitkisi aracılı fitofag böcekler Macrosiphum euphorbia ve Tuta absoluta ile bunların avcısı Chrysoperla carnea arasındaki etkileşimler incelenecektir. Mikroorganizmaların bitki metabolitlerini (bazı enzim ve hormonlar) değiştirmesinin fitofag böcekler üstündeki etkileri demografik ve moleküler yöntemler yardımıyla belirlenecektir. Projede ayrıca, bitkiye farklı ağız yapısına sahip zararlı böceklerin tek tek ve birlikte saldırmaları durumunda bitki savunma mekanizmasının nasıl etkilendiği de araştırılacaktır. Böceklere ait demografik parametreler ve predasyon kapasitesi yaş ve döneme özgü iki eşeyli yaşam çizelgesi, Twosex, Consume ve Timing programları kullanılarak elde edilecek, moleküler yöntemlerde ise HPLC, Real Time PCR, ve Spektrofotometre kullanılarak bitkilerde enzim ve hormon ifadeleri, böceklerde ise enzim aktiviteleri tespit edilecektir. Çalışmada bitkide Fenilalanin amonyak liyaz, askorbat peroksidaz, Polifenol oksidaz, Katalaz enzimleri, jaskorbik asit, salisilik asit ve etilen hormonları ile böceklerde protein, toplam tiyol, Glutatyon S-Transferaz ve Spesifik olmayan esteraz aktivitesi değişimleri incelenecektir. Çalışmanın sonunda, toprakaltı faydalı mikroorganizmaların domates bitkisinin büyümesini ve zararlılara karşı savunmasını destekleyen yapısal maddelerin miktarındaki değişimler tespit edilecek. Ayrıca, farklı özelliklere sahip zararlı böceklerin ve bunların avcısının demografik etkileri de karşılaştırmalı olarak incelenecektir. Bu çalışma, aynı anda incelenen tür sayısının fazlalığı, bu organizma gruplarının ilk kez birlikte kullanılması ve etkileşimlerin hem moleküler hem de demografik açıdan ayrıntılı olarak incelenmesi gibi özellikleriyle, bu alandaki diğer çalışmalardan ayrılmaktadır. Elde edilecek bilgiler, domates bitkisi bağlamında sürdürülebilir tarımsal üretimde bitki ve toprak sağlığının teşvik edilmesi, zararlıların doğal organizmalar yardımıyla kontrol altında tutulması ve böylece kimyasal girdilerin azaltılmasını amaçlayan entegre ve biyolojik kontrol çalışmalarının geliştirilmesine önemli katkılar sağlayacaktır.
